در صفحاتی از تاریخ غرب آسیا، وقایعی ثبت شده اند که ارامنه دنیا از آن به عنوان "نسل کشی" نام می برند. وقایعی که در دوره عثمانی و در فاصله سال های 1915 تا 1917 میلادی به اوج خود رسید. در آن زمان که با جنگ جهانی اول همزمان بود، ارامنه ساکن شرق قلمرو عثمانی که به داشتن رابطه با روسیه متهم شده بودند، وادار شدند از محل زندگی خود به سمت غرب ترکیه کوچ و به اجبار در نزدیکی سوریه امروز زندگی کنند. اتفاقاتی که در جریان این کوچ اجباری رخ داد، همواره مورد مناقشه ارامنه و مقام های ترکیه امروز بوده است.محمدعلی جمال زاده، نویسنده ایرانی که در بهار سال 1915 میلادی، از مسیر بغداد به استانبول می رفت، در نوشته های خود با عنوان "مشاهدات شخصی من در جنگ جهانی اول" نوشته است: "ژاندارم های مسلح و سوار ترک ... صدها زن و مرد ارمنی را با کودکانشان به حال زار و به ضرب شلاق و اسلحه، پیاده و ناتوان به جلو می راندند ... اگر کسی از آنها از فرط خستگی و ناتوانی عقب می ماند، برای ابد عقب مانده بود و ناله و زاری کسانش بی ثمر بود. از این رو فاصله به فاصله کسانی از زن و مرد ارمنی را می دیدیم که در کنار جاده افتاده اند و مرده اند، یا در حال جان دادن بودند."
آقای جمال زاده در نوشته های خود به تاریخ 25 خرداد 1350 وقایعی را که در سفر خود به استانبول دیده، در حکم کابوسی بسیار هولناک توصیف کرده است که او را آزار می دهد. وقایعی که پس از فروکش کردن آتش جنگ و آرام تر شدن اوضاع، مورد اعتراض جامعه ارامنه در سراسر جهان قرار گرفت. آنها آنچه را که رخ داده است، "نسل کشی" می خوانند و برای رسمیت دادن به آن، تلاش می کنند.
گئورگ وارطان، نماینده ارامنه تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی معتقد است که ارامنه در هر موقعیت جغرافیایی که حضور داشته باشند، نظر واحدی در باره وقایع سال 1915 میلادی دارند. او می گوید: "ارامنه به عنوان ملتی که قربانیان اولین نسل کشی در قرن بیستم هستند، نظر واحدی دارند و معتقدند که دولت ترکیه باید این واقعه تاریخی را به عنوان واقعیتی مسلم بپذیرد و تاریخ خود را انکار نکند."
دولت ترکیه در برخی مناسبت ها، اعلام کرده است که کشته شدن ارامنه را در دوره ای از تاریخ می پذیرد، ولی این اتفاق بر اساس ضروریات زمان جنگ و نه از روی عمد، رخ داده است. اما آقای وارطان نظر دیگری دارد. او می گوید: "این اتفاق، یک نسل کشی بوده است. در آن زمان، دولت عثمانی راه به ثمر رسیدن مقاصد "پان ترکیست" خود را در امحای ارامنه حاضر در قلمرو عثمانی آن زمان می دانستند و دولت ترکیه نمی تواند این موضوع را انکار کند. حتی روزنامه ها در زمان برگزاری دادگاه های نظامی در دوره کمال آتاترک هم واژه "امحا" و نابودی را در زبان ترکی استفاده کردند که به معنای نسل کشی و نه کشتار است."
آرتین آراکلیان، روزنامه نگار در تهران، در توضیح نظر ترکیه در باره اتفاقی که در فاصله سال های 1915 تا 1917 میلادی رخ داده است، می گوید: "دولت ترکیه معتقد است که در زمان جنگ جهانی اول، ارامنه که اقلیت مسیحی امپراطوری عثمانی بودند، از بیم آن که با روسیه همکاری کنند، به خواست دولت جابه جا شده اند و ممکن است در زمان این نقل و انتقال، کشته هایی هم داده باشند، ولی کتاب ها، اسناد تاریخی و شواهد موجود نشان می دهد که این جابجایی با نسل کشی همراه بوده است و مدارکی وجود دارد که طلعت پاشا و عوامل دربار در دولت عثمانی، فرمان نسل کشی ارامنه را در قلمرو امپراطوری عثمانی صادر کرده اند.
آقای آراکلیان، اختلافات قومی و نژادی را تنها دلیل این تصمیم نمی داند و معتقد است که حضور ارامنه در بیشتر فعالیت های اقتصادی آن زمان و ثروت و دارایی برخی از آنها هم از مهم ترین دلایل چنین تصمیمی بوده است.
وارطان داویدیان، روزنامه نگار در تهران هم واقعه سال 1915 میلادی را نسل کشی می خواند که از نظر نظامی و سیاسی، با قتل عام تفاوت هایی دارد و می گوید: " این واقعه، نقشه ای طرح ریزی شده برای محو فیزیکی و حقوقی ارامنه ساکن در قلمرو عثمانی بود و می توان آن را یک "نژادکشی" تلقی کرد."
به گفته آقای داویدیان، دست نوشته ای به عنوان سند ارامنه در تهران وجود دارد که به تاریخ 23 آوریل سال 1915 میلادی و خطاب به انجمن خیریه بانوان ارامنه نوشته شده و در آن، خواسته شده است تا به افرادی که بر اثر وقایع آن زمان، بی خانمان، بیمار و زخمی شده اند یا کودکان کسانی که کشته شده اند، کمک کنند. او این نامه را شاهدی انکارناپذیر بر "نسل کشی" در آن سال ها می داند.
ولی رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه معتقد است که هیچ سندی در این باره وجود ندارد. او در یکی از سخنرانی های خود که وزیر امور خارجه ارمنستان هم در آن حضور داشت، به صراحت این پرسش را مطرح کرد که مدعیان "نسل کشی" ارامنه، چه مدرکی برای اثبات این موضوع دارند؟
انتظارات ارامنه ایران
آرتین آراکلیان، روزنامه نگار در تهران می گوید: "ارامنه ایران مانند تمام ارامنه دنیا به قتل عام و نسل کشی در آن زمان اعتقاد دارند و می خواهند این مساله از طرف کشورها و مجامع بین المللی به رسمیت شناخته شود." با این حال او معتقد است: "دولت ترکیه می داند که نباید نسل کشی را بپذیرد، چون در این صورت باید هم غرامت این کشتار و هم معادل اموالی را که به غارت رفته است، به بازماندگان بپردازد."
به گفته گورگ وارطان، نماینده ارامنه تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی، جامعه ارامنه ایران انتظار دارد که ترکیه "نسل کشی" ارامنه را به رسمیت بشناسد و افزون بر به عهده گرفتن مسولیت آن، برای جبران هم قدم هایی بردارد.
وارطان داویدیان، روزنامه نگار در تهران هم می گوید: "ارامنه ایران خواستار پذیرش تبعات نسل کشی از طرف دولت ترکیه و تحقق حقوقی هستند که با "نژادکشی" از آنها گرفته شد."
مراسم ویژه در 24 آوریل
دولت عثمانی در 24 آوریل سال 1915 میلادی، 300 نفر از روشنفکران، شاعران و نویسندگان ارمنی را دستگیر کرد. این افراد کمی بعد کشته شدند. اقدامی که ارامنه معتقدند برای از بین بردن نخبگان و در نتیجه بخشی از فرهنگ آنها انجام شده است. مراسم سالانه 24 آوریل در شورای خلیفگی ارامنه تهران هم برای زنده نگه داشتن یاد این کشته شدگان و دیگر افرادی که در جریان این وقایع جان خود را از دست داده اند، برگزار می شود.
به گفته آرتین آراکلیان، مراسم یادبود در کلیساها، باشگاه ها و سالن های ویژه ارامنه برگزار می شود و در برخی سال ها، ارامنه تهران با مجوز دستگاه های دولتی، راهپیمایی هایی هم داشته اند. او اضافه می کند: "در راهپیمایی هایی که پیش از این انجام شده است، بین 5 تا 10 هزار نفر از ارامنه شرکت کرده اند و شهر حضور آنها را احساس کرده است. این راهپیمایی هایی معمولا پوشش رسانه ای هم داده می شود که در اطلاع رسانی تاثیر زیادی دارد."
آقای آراکلیان با بیان این که هر سال و حدود یک هفته پیش از برگزاری مراسم ویژه در محل شورای خلیفگی ارامنه تهران، نمایشگاه های ویژه عکس، فیلم و روزنامه های قدیمی، روبروی ساختمان این شورا برگزار می شود، از همکاری نیروهای انتظامی در برگزاری مراسم 24 آوریل در تهران خبر می دهد.
وارطان داویدیان هم به رویکرد ارامنه، به ویژه نسل جدید، به استفاده از روش های ارتباطی نوین اشاره می کند و می گوید: " ارامنه ایران به جز راهپیمایی، گردهمایی و انتشار کتاب و پوستر، سایت های اینترنتی دارند و کمپین هایی هم برای جمع آوری امضا شکل گرفته است."
با گذشت نزدیک به صد سال از حوادثی که مناقشات امروز ارامنه و دولت ترکیه را به دنبال داشت، روز بیست و چهارم آوریل هر سال، ارامنه سراسر دنیا برای یادبود کشته شدگان آن روزها گردهم می آیند.
منبع : بی بی سی
آقای جمال زاده در نوشته های خود به تاریخ 25 خرداد 1350 وقایعی را که در سفر خود به استانبول دیده، در حکم کابوسی بسیار هولناک توصیف کرده است که او را آزار می دهد. وقایعی که پس از فروکش کردن آتش جنگ و آرام تر شدن اوضاع، مورد اعتراض جامعه ارامنه در سراسر جهان قرار گرفت. آنها آنچه را که رخ داده است، "نسل کشی" می خوانند و برای رسمیت دادن به آن، تلاش می کنند.
گئورگ وارطان، نماینده ارامنه تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی معتقد است که ارامنه در هر موقعیت جغرافیایی که حضور داشته باشند، نظر واحدی در باره وقایع سال 1915 میلادی دارند. او می گوید: "ارامنه به عنوان ملتی که قربانیان اولین نسل کشی در قرن بیستم هستند، نظر واحدی دارند و معتقدند که دولت ترکیه باید این واقعه تاریخی را به عنوان واقعیتی مسلم بپذیرد و تاریخ خود را انکار نکند."
دولت ترکیه در برخی مناسبت ها، اعلام کرده است که کشته شدن ارامنه را در دوره ای از تاریخ می پذیرد، ولی این اتفاق بر اساس ضروریات زمان جنگ و نه از روی عمد، رخ داده است. اما آقای وارطان نظر دیگری دارد. او می گوید: "این اتفاق، یک نسل کشی بوده است. در آن زمان، دولت عثمانی راه به ثمر رسیدن مقاصد "پان ترکیست" خود را در امحای ارامنه حاضر در قلمرو عثمانی آن زمان می دانستند و دولت ترکیه نمی تواند این موضوع را انکار کند. حتی روزنامه ها در زمان برگزاری دادگاه های نظامی در دوره کمال آتاترک هم واژه "امحا" و نابودی را در زبان ترکی استفاده کردند که به معنای نسل کشی و نه کشتار است."
آرتین آراکلیان، روزنامه نگار در تهران، در توضیح نظر ترکیه در باره اتفاقی که در فاصله سال های 1915 تا 1917 میلادی رخ داده است، می گوید: "دولت ترکیه معتقد است که در زمان جنگ جهانی اول، ارامنه که اقلیت مسیحی امپراطوری عثمانی بودند، از بیم آن که با روسیه همکاری کنند، به خواست دولت جابه جا شده اند و ممکن است در زمان این نقل و انتقال، کشته هایی هم داده باشند، ولی کتاب ها، اسناد تاریخی و شواهد موجود نشان می دهد که این جابجایی با نسل کشی همراه بوده است و مدارکی وجود دارد که طلعت پاشا و عوامل دربار در دولت عثمانی، فرمان نسل کشی ارامنه را در قلمرو امپراطوری عثمانی صادر کرده اند.
آقای آراکلیان، اختلافات قومی و نژادی را تنها دلیل این تصمیم نمی داند و معتقد است که حضور ارامنه در بیشتر فعالیت های اقتصادی آن زمان و ثروت و دارایی برخی از آنها هم از مهم ترین دلایل چنین تصمیمی بوده است.
وارطان داویدیان، روزنامه نگار در تهران هم واقعه سال 1915 میلادی را نسل کشی می خواند که از نظر نظامی و سیاسی، با قتل عام تفاوت هایی دارد و می گوید: " این واقعه، نقشه ای طرح ریزی شده برای محو فیزیکی و حقوقی ارامنه ساکن در قلمرو عثمانی بود و می توان آن را یک "نژادکشی" تلقی کرد."
به گفته آقای داویدیان، دست نوشته ای به عنوان سند ارامنه در تهران وجود دارد که به تاریخ 23 آوریل سال 1915 میلادی و خطاب به انجمن خیریه بانوان ارامنه نوشته شده و در آن، خواسته شده است تا به افرادی که بر اثر وقایع آن زمان، بی خانمان، بیمار و زخمی شده اند یا کودکان کسانی که کشته شده اند، کمک کنند. او این نامه را شاهدی انکارناپذیر بر "نسل کشی" در آن سال ها می داند.
ولی رجب طیب اردوغان، نخست وزیر ترکیه معتقد است که هیچ سندی در این باره وجود ندارد. او در یکی از سخنرانی های خود که وزیر امور خارجه ارمنستان هم در آن حضور داشت، به صراحت این پرسش را مطرح کرد که مدعیان "نسل کشی" ارامنه، چه مدرکی برای اثبات این موضوع دارند؟
انتظارات ارامنه ایران
آرتین آراکلیان، روزنامه نگار در تهران می گوید: "ارامنه ایران مانند تمام ارامنه دنیا به قتل عام و نسل کشی در آن زمان اعتقاد دارند و می خواهند این مساله از طرف کشورها و مجامع بین المللی به رسمیت شناخته شود." با این حال او معتقد است: "دولت ترکیه می داند که نباید نسل کشی را بپذیرد، چون در این صورت باید هم غرامت این کشتار و هم معادل اموالی را که به غارت رفته است، به بازماندگان بپردازد."به گفته گورگ وارطان، نماینده ارامنه تهران و شمال ایران در مجلس شورای اسلامی، جامعه ارامنه ایران انتظار دارد که ترکیه "نسل کشی" ارامنه را به رسمیت بشناسد و افزون بر به عهده گرفتن مسولیت آن، برای جبران هم قدم هایی بردارد.
وارطان داویدیان، روزنامه نگار در تهران هم می گوید: "ارامنه ایران خواستار پذیرش تبعات نسل کشی از طرف دولت ترکیه و تحقق حقوقی هستند که با "نژادکشی" از آنها گرفته شد."
مراسم ویژه در 24 آوریل
دولت عثمانی در 24 آوریل سال 1915 میلادی، 300 نفر از روشنفکران، شاعران و نویسندگان ارمنی را دستگیر کرد. این افراد کمی بعد کشته شدند. اقدامی که ارامنه معتقدند برای از بین بردن نخبگان و در نتیجه بخشی از فرهنگ آنها انجام شده است. مراسم سالانه 24 آوریل در شورای خلیفگی ارامنه تهران هم برای زنده نگه داشتن یاد این کشته شدگان و دیگر افرادی که در جریان این وقایع جان خود را از دست داده اند، برگزار می شود.به گفته آرتین آراکلیان، مراسم یادبود در کلیساها، باشگاه ها و سالن های ویژه ارامنه برگزار می شود و در برخی سال ها، ارامنه تهران با مجوز دستگاه های دولتی، راهپیمایی هایی هم داشته اند. او اضافه می کند: "در راهپیمایی هایی که پیش از این انجام شده است، بین 5 تا 10 هزار نفر از ارامنه شرکت کرده اند و شهر حضور آنها را احساس کرده است. این راهپیمایی هایی معمولا پوشش رسانه ای هم داده می شود که در اطلاع رسانی تاثیر زیادی دارد."
آقای آراکلیان با بیان این که هر سال و حدود یک هفته پیش از برگزاری مراسم ویژه در محل شورای خلیفگی ارامنه تهران، نمایشگاه های ویژه عکس، فیلم و روزنامه های قدیمی، روبروی ساختمان این شورا برگزار می شود، از همکاری نیروهای انتظامی در برگزاری مراسم 24 آوریل در تهران خبر می دهد.
وارطان داویدیان هم به رویکرد ارامنه، به ویژه نسل جدید، به استفاده از روش های ارتباطی نوین اشاره می کند و می گوید: " ارامنه ایران به جز راهپیمایی، گردهمایی و انتشار کتاب و پوستر، سایت های اینترنتی دارند و کمپین هایی هم برای جمع آوری امضا شکل گرفته است."
با گذشت نزدیک به صد سال از حوادثی که مناقشات امروز ارامنه و دولت ترکیه را به دنبال داشت، روز بیست و چهارم آوریل هر سال، ارامنه سراسر دنیا برای یادبود کشته شدگان آن روزها گردهم می آیند.
منبع : بی بی سی
Subscribe to:
Post Comments (Atom)
Posts
0 نظر:
Post a Comment